Net-biling, czyli nowe zasady rozliczania prosumentów

Obecnie prosumenci dokonują rozliczeń energii elektrycznej na zasadach opustów, które pozwalają na wprowadzanie nadwyżek wytworzonej energii do sieci dystrybucyjnej, a następnie ich odbiór na preferencyjnych zasadach. Dla większych instalacji (powyżej 10 kW) odbiór ten odbywa się w stosunku 1 do 0,7, a dla mniejszych (nie większych niż 10 kW) – w stosunku 1 do 0,8. Prosumenci rozliczający się na obecnych zasadach pozostaną w systemie opustów przez następne 15 lat, chyba że zdecydują się na korzystanie z nowych zasad

Wprowadzone nowelizacją rozwiązanie tzw. net-billingu, zakłada rozliczanie wartości (nie ilości) energii elektrycznej wprowadzanej do sieci dystrybucyjnej. Prosument będzie mógł zatem sprzedawać wytworzoną nadwyżkę energii do sieci po średnich cenach rynkowych, natomiast w celu bilansowania będzie pobierać energię z sieci po stawce jak każdy odbiorca końcowy, zgodnie z taryfą danego przedsiębiorstwa energetycznego, ze wszystkimi opłatami z tym związanymi. Innymi słowy, net-billing bazować będzie na odrębnym rozliczaniu energii wprowadzonej i pobranej z sieci.

Net-bilingiem nie zostaną objęci prosumenci korzystający z mikroinstalacji przyłączonej do sieci do 31 marca 2022 roku, a także prosumenci, którzy do 31 marca 2022 roku prawidłowo złożyli wniosek o zgłoszenie mikroinstalacji.  Niekompletne wnioski będzie można poprawić w terminie 14 dni.

Należy zaznaczyć, że od 1 kwietnia 2022 roku, zgodnie z nową definicją prosumenta zbiorowego, wytwarzanie energii na własne potrzeby będzie mogło odbywać się w małych instalacjach. Oznacza to, że system net-bilingu obejmie również małe instalacje OZE należące do prosumentów zbiorowych energii odnawialnej.

Dla pozostałych mikro oraz małych instalacji, które wytworzyły i wprowadziły do sieci energię elektryczną po raz pierwszy w okresie od 1 kwietnia do 30 czerwca 2022 roku, ustawa OZE w nowym brzmieniu zakłada tymczasowe stosowanie systemu opustów, jedynie w odniesieniu do ilości energii wprowadzonej do sieci w wyżej wskazanym okresie. Oznacza to, że od 1 lipca 2022 roku wszystkie nowe małe- oraz mikroinstalacje (przyłączone lub zgłoszone po 31 marca 2022 roku)  zostaną objęte nowym mechanizmem rozliczania.

Do ewidencji i rozliczania ilości energii elektrycznej i jej wartości, spółki obrotu będą zobowiązane utworzyć dla prosumentów indywidualne konta, na którym ewidencjonowana będzie ilość i wartość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci oraz pobranej z sieci przez prosumenta, a także wartość środków za energię elektryczną wprowadzoną do sieci (tzw. depozyt prosumencki). Co istotne, zebrane na koncie indywidualnym środki, które nie zostaną wykorzystane przez prosumenta w ciągu 12 miesięcy zostaną mu zwrócone w wysokości do 20 % wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci. Pozostałe 80 % podlegać będzie umorzeniu.

Równie istotnym nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie definicji prosumenta wirtualnego oraz prosumenta zbiorowego energii odnawialnej.

Prosumentem wirtualnym będzie odbiorca końcowy wytwarzający energię z instalacji OZE przyłączonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej w innym miejscu niż miejsce dostarczania energii elektrycznej do tego odbiorcy. Ma to ułatwić realizację inwestycji opierających się na bilansowaniu energii z instalacji OZE oddalonych od miejsca odbioru i faktycznego zużycia energii elektrycznej.

Natomiast za prosumenta zbiorowego będzie uznawany odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną z OZE na własne potrzeby w mikroinstalacji lub w małej instalacji przyłączonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego, w której znajduje się punkt poboru energii elektrycznej tego odbiorcy. Co ciekawe, podobne ograniczenie do małych i mikroinstalacji nie zostało przewidziane w definicji prosumenta wirtualnego, choć należy zauważyć, że zarówno prosument wirtualny jak i zbiorowy może przypisać do swojego punktu poboru moc zainstalowaną elektryczną nie większą niż 50 kW.

Pierwsze zmiany przewidziane w nowelizacji ustawy o OZE weszły w życie 22 grudnia 2021 roku. Dotyczą one dalszego stosowania systemu opustów dla prosumentów, których mikroinstalacja została przyłączona do sieci po 31 marca 2022 roku na podstawie wniosku złożonego do tego terminu, a także prosumentów, których mikroinstalacja została przyłączona do sieci przed 31 marca 2022 roku, jednak pierwsze wprowadzenie energii do sieci nastąpiło już po tym terminie. W pozostałym zakresie nowelizacja wejdzie w życie 1 kwietnia 2022 roku, przy czym zasady dotyczące prosumenta wirtualnego zaczną obowiązywać dopiero od 2 lipca 2024 roku.